Daffodil

Hoa thủy tiên - Daffodil

Chi Thủy tiên (danh pháp khoa học: Narcissus) là tên gọi để chỉ một nhóm cây dạng thân hành cứng, chủ yếu ra hoa về mùa xuân, trong tiếng Việt có tên gọi chung là thủy tiên. Có một vài loài thủy tiên ra hoa vào mùa thu. Các loài cây này chủ yếu có nguồn gốc ở khu vực Địa Trung Hải, nhưng một số loài được tìm thấy tại Trung Á và Trung Quốc. Các giống cây thủy tiên khá nhiều và nói chung chúng đã được biến đổi và mở rộng rất nhiều, với các giống mới được đưa ra từ các vườn ươm mỗi năm. Tên gọi Narcissus có nguồn gốc từ tên gọi của một nhân vật thần thoại Hy Lạp chỉ yêu bản thân mình là Narcissus. 

Hoa thủy tiên đôi khi còn được gọi là hoa trường thọ, nhưng một cách chặt chẽ thì tên gọi này chỉ áp dụng cho một loài là Narcissus jonquilla và các giống trồng được tạo ra từ loài này. Tất cả các loài thủy tiên có bao hoa hình loa kèn trompet ở trung tâm được bao quanh bằng một vòng các cánh hoa. Các loài hoa thủy tiên truyền thống có màu vàng kim, nhưng bao hoa thường có màu tương phản. Các nhà nhân giống đã tạo ra một số loại thủy tiên với 2 hoặc 3 hàng cánh hoa, làm cho chúng trông giống như một quả cầu nhỏ màu vàng. Các giống khác có các cánh hoa xếp nếp hoặc bao hoa trung tâm được kéo dài hay nén nhỏ. Các loài thủy tiên chứa chất độc và có thể gây tử vong nếu ăn phải.

  

PlantSystematics.org liệt kê 449 danh pháp khoa học, tuy nhiên hiện nay số giống cây trồng của các loài thủy tiên là khoảng 24.000. Hoa thủy tiên là quốc hoa của Wales. Một loài, "Narcissus obvallaris", chỉ được trồng tại một khu vực nhỏ xung quanh Tenby. Tại Wales, theo truyền thống người ta đeo hoa thủy tiên vào ngày lễ Thánh David (1 tháng 3). Hoa của thủy tiên là loại hoa trang trí phổ biến trong ngày Tết cổ truyền Trung Hoa.

• Tên Hán Việt : Ngọc Châu Ngân Đài
• Tên cổ : Jonquil (hoa trường thọ)
• Tên tiếng Anh : Daffodil
• Tên tiếng Pháp : Narcisse des près
• Tên Latin : Narcissus sylvestris
• Hoa của tháng 3 - Hoa của mùa lễ Phục Sinh
• Ngụ ý : unrequited love, deceitful hope, great regard, respect
• Thông điệp : "You're the Only One", "The sun is always shining when I'm with you"
• Thông điệp của màu hoa vàng : chivalry

Thủy Tiên, loài hoa thuộc họ gừng nghệ, có màu vàng dịu dàng, rất được các văn-thi sĩ yêu thích và ca ngợi. Tên tiếng Anh của Thủy Tiên hoa vàng là Daffodil, có lẽ bắt nguồn từ một chữ Anh cổ : Affodyle, nghĩa là người đến sớm. Ở vào thời của Shakespeare, loại hoa này có nhiều biệt danh như Daffodilly hay Lent Lily (hoa Loa Kèn mùa chay). Ở một số nơi, Thủy Tiên còn được gọi với nhiều tên khác như : Daffodowndilly, Daffley, Chalice... 

Ngày nay, người ta xem màu vàng tươi sáng của hoa như là một biểu tượng của sự hồi sinh-dấu hiệu cho sự bắt đầu mùa xuân. Thủy tiên được chọn là loài hoa của tháng ba - tiết xuân phân. Người ta cho rằng Thủy Tiên đem lại may mắn cho những ai tránh giẫm đạp lên chúng. Tuy nhiên, do e ngại nó có thể mang lại sự phù phiếm bất hạnh cho cô dâu, Thủy Tiên không bao giờ hiện diện trong đám cưới. Thủy Tiên vàng muốn nói rằng : "Mặt trời luôn chiếu sáng khi em ở bên anh". Thủy Tiên vàng biểu thị cho tình yêu đơn phương, lòng yêu mến, kính trọng và tinh thần, phong cách hiệp sĩ. 

Có người cho rằng nếu giữ hoa này trong nhà sẽ gặp chuyện xui xẻo bởi vì Thủy Tiên hoa vàng luôn rũ đầu xuống, có thể đem lại nước mắt và bất hạnh. Điều này cũng có thể bắt nguồn từ một truyền thuyết của thần thoại Hy Lạp : Déméter có một nàng con gái xinh đẹp là công chúa Proserpina, kết quả cuộc tình lãng mạn giữa nữ thần và thần Zeus. Một hôm, nàng Proserpina cùng các bạn dạo chơi trên thung lũng Nisa đầy hoa. Pluto là vị thần cai quản âm phủ, mặt mày dữ tợn, tóc sậm, vương miện bằng gỗ mun đứng trên chiếc xe do những con ngựa đen kéo, tay cầm quyền trượng có hai mũi nhọn. Khi đứng trên ngai vàng, dưói chân Pluto thường có con chó 3 đầu. Pluto nhìn thấy Proserpina và quyết định bắt cóc nàng. Pluto yêu cầu thần đất Gaia cho mọc lên những bông hoa hình loa kèn xinh đẹp lạ lùng, mùi hương tỏa khắp nơi. Proserpina nhìn thấy bông hoa, vội chạy đến, giơ tay định hái. Bỗng mặt đất nứt ra, Pluto xuất hiện. Trong nháy mắt, Pluto đã bắt dược nàng. Cỗ xe lao vút xuống lòng đất. Proserpina khiếp sợ, chỉ kịp kêu lên một tiếng "Mẹ ơi" rồi buông rơi những đóa hoa và chúng lập tức biến thành Thủy Tiên hoa vàng ngay khi vừa chạm đất. Thần thoại La Mã cũng có một nhân vật tên Dis giống hệt như Pluto. Và vì từ lâu, các văn thi sĩ đã xem Thủy Tiên như là một thành viên của họ hoa loa kèn nên họ còn gọi loài hoa này là "việc làm ám muội của hoa loa kèn của Dis".

“Hoa Thuỷ Tiên” còn được biết đến với tên khác “Tôi Phiêu Du Như Áng Mây Trôi” là một bài thơ nổi tiếng được William Wordsworth sáng tác năm 1804. Đây là một trong những bài được yêu thích nhất của thời kỳ văn học lãng mạn, thể hiện hứng thú, tình yêu, và chiêm ngưỡng của nhà thơ trước một cánh đồng rực rỡ Thủy tiên vàng. Bài thơ được lấy cảm hứng từ một sự kiện xảy ra ngày 15 tháng Tư năm 1802, khi Wordsworth cùng chị gái mình, Dorothy, tình cờ nhìn thấy một thảm hoa Thủy tiên nhân một cuộc dạo chơi gần hồ Ullswater. Bài thơ được giới thiệu lần đầu tiên năm 1807, và được tái bản năm 1815.

Thơ William Wordsworth :

Cô đơn như vạt mây trôi

Tôi đi qua núi qua đồi lửng lơ

Hốt nhiên như một tình cờ

Tôi may mắn gặp bất ngờ Thủy Tiên

Bên hồ nương gió chao nghiêng

Tán cây che thắm thêm duyên hoa vàng

Tựa như sao sáng xếp hàng

Rạng ngời lấp lánh thênh thang Ngân hà

Dọc dài vô tận ngàn hoa

Ngất ngây vũ khúc hoan ca rộn ràng...

Dõi theo tôi khắp giang hà

Đôi mắt lóng lánh lời hoa nồng nàn

Cô đơn, tôi với hoa vàng

Hóa thân hạnh phúc muộn màng sóng đôi.

…..

I wander’d lonely as a cloud

That floats on high o’er vales and hills

When all at once I saw a crowd,

A host of golden daffodils,

Beside the lake, beneath the trees

Fluttering and dancing in the breeze.

Continuous as the stars that shine

And twinkle on the milky way,

They stretched in never-ending line

Along the margin of a bay:

Ten thousand saw I at a glance

Tossing their heads in sprightly dance.

The waves beside them danced, but they

Out-did the sparkling waves in glee:

A poet could not but be gay

In such a jocund company!

I gazed – and gazed – but little thought

What wealth the show to me had brought:

For oft, when on my couch I lie

In vacant or in pensive mood,

They flash upon that inward eye

Which is the bliss of solitude!

And then my heart with pleasure fills,

And dances with the daffodils.