Doctor Zhivago

Bác sĩ Zhivago là một phim của Anh được sản xuất năm 1965 do David Lean đạo diễn và dựa theo truyện nổi tiếng cùng tên của nhà văn Nga Boris Pasternak. Cuốn tiểu thuyết đã được Hàn lâm viện Thụy Điển trao giải Nobel về văn học năm 1958, bị cấm phát hành tại Liên Bang Xô viết cho mãi đến năm 1988. Phim nổi tiếng trong nhiều thập kỉ và cho đến năm 2014 vẫn là phim có doanh thu cao thứ tám mọi thời đại, không tính lạm phát. Phim Nói về một mối tình của một bác sĩ đã vợ con, với hồn thơ lai láng, và một cô y tá xinh đẹp lãng mạn mà ông gặp gỡ như một định mệnh oái oăm với những giằng co éo le tình cảm, phim trình bày theo lối kể chuyện xen kẽ nhau hai cảnh đời của Yuri và Lara cho đến khi hai người yêu nhau và xa nhau, với nhạc phim "Lara's Theme" réo rắt làm nền, thiết tha trong tiếng đàn balalaika. Phim đã thành bất hủ trong hơn bốn mươi năm qua, đã khiến cho tên tuổi của nhà đạo diễn phim David Lean, và hai tài tử Omar Sharif cùng Julie Christie đi vào huyền thoại.

Tướng Yevgraf Zhivago (Alec Guinness) tìm kiếm một dứa cháu gái con ngoại hôn của em trai mình là bác sĩ Yuri Zhivago (Omar Sherif) và người tình Lara Antipov (Julie Christie). Ông tìm thấy một thiếu nữ quê mùa đang làm việc trên công trường mà ông tin rằng đó là người cháu thất lạc của ông, cho gọi lên để hỏi han, và thuật lại chuyện xưa.

Yuri môi côi lúc nhỏ. Gia sản duy nhất của cậu là cây đàn balalaika do mẹ để lại. Sau khi mẹ mất, Yuri về sống với gia đình Gromekos tại Moskva: ông Alexander (Ralph Richardson), bà Anna (Siobhán McKenna) và cô con gái độc nhất của họ là Tonya (Geraldine Chaplin) và sau đó Yuri lấy làm vợ. Ông Alexander Gromeko là một giáo sư đã về hưu và cũng nhờ đó mà Yuri đả được giới thiệu vào học trường thuốc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Boris Kurt (Geoffey Keen) mặc dù chàng có tài làm thơ.

Trong lúc đó thì Lara đang sống với mẹ (Adrienne Corri) làm nghề thợ may và "dưỡng phụ" Victor Komarovsky, một luật sư rất có thế lực chính trị. Komarovsky cũng là bạn của thân phụ quá cố của Yuri trong việc hùn hạp kinh doanh trước kia. Lara có cảm tình với Pasha Antipov (Tom Courteney), một nhà cách mạng lý tưởng, bị thương (đạp bể kính đeo mắt) trong một cuộc biểu tình. Khi mẹ Lara biết Komarovsky có quan hệ mật thiết với con mình, bà uống iodine để tự vận. Komarovsky cho mời bác sĩ Kurt và Yuri đến để cứu sống, và nhân đó mà Yuri gặp gỡ Lara lần đầu. Khi Pasha, giờ này hoạt động cho Bolshevik, cho Komarovsky biết có ý định muốn lấy Lara, thì bị ông lạnh lùng và có ý miệt thị Pasha và chế nhạo hỏi, "Anh làm có đủ sống không ?", và có ý ngăn cản cuộc hôn nhân của Lara, mặc dù hai người tỏ thái độ rất quả quyết trước mặt ông.

Thật ra thì Lara đã sa ngã vào vòng tay của Komarovsky trước đó vì những sự nuông chiều, lệ thuộc, và bị cám dỗ vào vật chất từ những sự cung phụng của ông. Ông đã ôm hôn lên môi nàng lần đầu trong cỗ xe sau một buổi dạ tiệc mặc dù nàng có kháng cự lại một cách yếu ớt. Nàng đã ở lại đêm với Komarovsky nhiều bận, và mặc dù không thấy rõ trên màn ảnh, ngấm ngầm cho người xem biết rằng nàng đã thất thân với ông. Sau khi biết Lara có ý định lấy Pasha, Komarovsky điên tiết mắng nàng: "Cô có biết không, cô chỉ là một con đĩ!". Nàng tát vào mặt Komarovsky, ông tát lại, và đè nàng ra hãm. Nàng có đẩy ra, nhưng phút chốc lại ôm lấy cổ ông. Hãm hiếp nàng xong ông nói "cô đừng có tự dối mình rằng tôi đã cượng hiếp cô vì chính cả hai cùng được nịnh nọt". Chính thái độ miệt thị của Komarovsky mà Lara cảm thấy mình bị xúc phạm nặng nề. Để thỏa mãn lòng tự ái của mình, Lara bọc trong mình một khẩu súng lục của Pasha nhờ dấu hộ, theo Komarovsky đến một buổi tiệc Giáng sinh, bắn ông này (cũng may là ông thoát chết), trước cặp mắt sững sốt của quan khách, trong đó có Yuri.

Lara đem chuyện viết thư kể hết cho Pasha. Pasha đau khổ gục khóc trên vai nàng. Nhưng rồi hai người cũng lấy nhau sanh ra một đứa con gái. Chiến tranh cách mạng xảy ra, Pasha bị mất tích. Lara xung phong làm y tá ra chiến trường để tìm chồng gặp Yuri - lúc này là Bác Sĩ Zhivago làm việc cứu thương cho đội Thánh Giá (Holy Cross). Hai người làm việc chung với nhau sáu tháng. Tình của hai người còn trong giai đoạn phôi thai, chỉ bắt đầu từ tình đồng nghiệp. Cách mạng thành công "Nga Hoàng bị nhốt, Lê-nin ỡ tại Moskva". Phim chiếu đoạn hai người đối thoại nhau trong lúc chia tay, trong lúc Lara đang ủi đồ. Họ hỏi nhau, " Anh về đâu?", "Còn cô về đâu?". Bất giác Zhivago hỏi "Có lẽ cô đã có người đùm bọc khi trở về". Chàng có ý ám chỉ Komarovsky. Lara nhìn sững làm cháy khét cái áo đang ủi.

Rồi hai người cũng chia tay. Zhivago trở về nhà tại Moskva khám phá ra nhà mình đang bị ủy ban cách mạng mới trưng dụng, phân theo lối ỡ chung cư rất chật hẹp. Nhà thiếu củi nấu ăn, Zhivago nửa đêm lẻn ra bẻ gỗ hàng rào và tình cờ gặp lại người anh cùng mẹ khác cha là Yegraf (người đang thuật chuyện) nay là một viên chức cao cấp; và qua lời khuyên của ông này, Zhivago cùng gia đình đến sống tại điền trang Gromeko, ở Varykino, vùng Unral. Và Zhivago đã tình cờ gặp Lara tại một thư viện địa phương. Hai người nhận diện ra nhau. Lara mời Zhivago về nhà. Hai người hôn nhau, và chẳng mấy chốc đã mau chóng yêu một cách mãnh liệt.

Phim giành được năm giải Oscar:

1. Chỉ đạo nghệ thuật, dàn dựng : John Box; Terence Marsh; Dario Simoni

2. Quay phim: Freddie Young

3. Thiết kế trang phục: Phyllis Dalton

4. Nhạc phim: Maurice Jarre

5. Kịch bản chuyển thể: Robert Bolt

Phim được đề cử năm giải Oscar khác:

1. Phim hay nhất

2. Đạo diễn xuất sắc nhất

3. Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất: Tom Courtenay

4. Biên tập xuất sắc nhất

5. Âm thanh xuất sắc nhất

Phim cũng giành được năm giải Quả cầu vàng cho Phim chính kịch hay nhất, Đạo diễn phim chính kịch xuất sắc nhất, Nam diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất, Kịch bản xuất sắc nhất, Nhạc phim xuất sắc nhất.

Trong khi viết phần nhạc đệm cho phim Doctor Zhivago, nhạc sĩ Maurice Jarre được đạo diễn David Lean nhờ viết phần nhạc nền chủ đạo cho Lara, nhân vật chính trong phim do Julie Christie thủ diễn. Lúc đầu Lean tính dùng một bài nhạc nổi tiếng của Nga nhưng không tìm ra người giữ bản quyền nên mới bán cái cho Jarre. Nhiều lần Jarre rán mà viết không xong, Lean mới đề nghị với Jarre là nên rủ cô bồ lên núi nghỉ xả hơi vài bữa, và viết một bài nhạc cho cổ là được. Jarre nghe lời và kết quả là "Lara's Theme" ra đời, và Lean nghe qua là khoái liền, mới dùng bài nhạc cho nhiều đoạn trong phim. Khi biên tập Doctor Zhivago, Lean và giám đốc sản xuất Carlo Ponti xén bớt hay thậm chí cắt bỏ hẳn nhiều đoạn nhạc viết bởi Jarre; khiến Jarre nổi giận vì ông nghĩ là dùng Lara's Theme nhiều chỗ quá thì sẽ làm cả phần nhạc nền của cuốn phim mất hay đi.

Tuy nhiên, về phương diện thương mãi thì nỗi lo của Jarre là vô cớ, vì bài hát thành công ngay tại chỗ và nổi tiếng khắp thế giới. Do yêu cầu đặc biệt của ca sĩ Connie Francis, Paul Francis Webster viết lời cho Lara's Theme và đặt tên bài hát là "Somewhere My Love". Tuy nhiên, khi nhận được bài hát thì Francis chê là "cải lương" và không chịu hát . Vài tuần sau, Connie suy nghĩ lại và đồng ý thu thanh bài hát, tuy nhiên tới lúc đó thì Ray Conniff đã thu thanh trước rồi, và dĩa này leo lên tới số 9 của bảng sắp hạng Billboard Hot 100 trong năm 1966. Phiên bản của Francis cũng nằm trong top của bảng sắp hạng "Easy listening" của Mỹ trong bốn tuần liền. Mặc dù dĩa của Ray Conniff đã nổi tiếng như vậy, Francis cũng cho ra thị trường phiên bản của mình trong một dĩa đơn (single). Dĩa này không top ở Mỹ nhưng là dĩa thanh công nhất của Francis trên thị trường quốc tế, nằm trong "Top 5" của nhiều nơi như Bắc Âu, Á Châu. Ở Ý, phiên bản Ý của Francis, "Dove non so", là dĩa sau cùng của cô leo lên tới số 1.

Un jour Lara

Quand le vent a tourné

Un jour Lara

Nous nous sommes quittés

Tes yeux Lara

Revoient toujours ce train

Ce dernier train

Partant vers le chagrin

Le ciel était couvert de neige

Au loin déjà l'horizon brûlait

Cette chanson

Que chantaient les soldats

C'était si bon

Serré entre tes bras

Au bord des pleurs

Tu souriais Lara

Oubliant l'heure

La guerre, la peur, le froid

Un jour Lara

Quand tournera le vent

Un jour Lara

Ce sera comme avant

Alors cet air comme un manège

Pour toi sera

Ta chanson Lara.

Somewhere, my love,

There will be songs to sing

Although the snow

Covers the hope of spring.

Somewhere a hill

Blossoms in green and gold

And there are dreams

All that your heart can hold.

Someday we'll meet again, my love.

Someday whenever the spring breaks through.

You'll come to me

Out of the long ago,

Warm as the wind,

Soft as the kiss of snow.

Till then, my sweet,

Think of me now and then.

God, speed my love

'Til you are mine again.

Dove non so

ma un giorno ti vedro'

e fermero'

il tempo su di noi

dove non so

ma un posto ci sara'

da dove noi

non torneremo mai

forse sara' domani o no

forse lontano di qui' o no

con te verro'

ovunque tu vorrai

da dove noi

non torneremo mai

dove non so

ma ti ritrovero'

e fermero'

il tempo su....di noi

Người tình thương nhớ

Hãy lắng nghe lời mặn mà

Dù mùa xuân đã

Chôn vùi bởi làn tuyết kia

Ngọn đồi trắng xóa

Sẽ có hoa mọc đầu mùa

Mộng đẹp như cũÂn tình còn về với ta

Người yêu! chúng ta còn yêu nhau nhiềuCòn theo mùa xuân vào tình yêu

Tình yêu!Người tình sẽ đến

Người đến quên cả lạnh lùng

Và nụ hôn ấm

Như là từng làn tuyết hôn

Chờ ngày sẽ tới

Tìm đến bên người bạn đời

Người yêu hỡi

Nhớ thương đời đời chớ phai.