Claude Monet

Claude Monet sinh tại Paris năm 1840. Gia đình ông chuyển về Havre vùng Normandie khi ông được năm tuổi. Bố của Monet muốn ông tiếp tục nghề buôn bán thực phẩm khô của gia đình, nhưng Monet chỉ thích vẽ. Eugène Boudin, một nghệ sĩ thường vẽ trên bãi biển Normandie đã dạy Monet một vài kỹ thuật vẽ đầu tiên vào năm 1856. Trong hai năm 1861 và 1862, Monet phục vụ trong quân đội ở Algérie. Lecadre, một người dì của Monet đồng ý giúp ông ra khỏi quân đội nếu Monet chịu theo những khoa học về nghệ thuật ở trường đại học. Monet rời quân ngũ vào trường đại học, nhưng ông không thích nhưng phong cách hội họa truyền thống được dạy ở đây.

Năm 1862, Monet theo học về nghệ thuật với Charles Gleyre ở Paris. Ông gặp Pierre-Auguste Renoir, người cùng ông sẽ sáng lập ra trường phái ấn tượng. Họ cùng nhau vẽ và tình bạn của họ kéo dài tới tận cuối đời. Monet làm việc ở một xưởng vẽ và gặp gỡ Camille Doncieux. Họ cưới nhau vài năm sau đó. Camille Doncieux làm mẫu trong rất nhiều bức tranh của Monet, đặc biệt là Femmes dans le jardin, vẽ khoảng cuối những năm 1860. Monet cùng Camille chuyển về một ngôi nhà ở Argenteuil, gần sông Seine, và họ có đưa con đầu lòng. Rồi họ đến sống ở Vetheuil, nơi Camille qua đời ngày 5 tháng 9 1879. Monet đã vẽ cảnh Camille nằm chết trên giường. Sau đó Monet chuyển về một ngôi nhà ở vùng Giverny vùng Haute-Normandie, nơi ông có một khu vườn lớn.

Năm 1872, Monet vẽ một phong cảnh ở Havre: Ấn tượng mặt trời mọc (Impression, soleil levant), ngày nay được treo tại bảo tàng Marmottan ở Paris. Bức tranh được giới thiệu với công chúng năm 1874 trong cuộc triển lãm ấn tượng đầu tiên. Cuộc triển lãm không thành công như mọng đợi của các họa sĩ và gặp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ các nhà phê bình. Louis Leroy của báo Charivari đã mỉa mai dùng tên bức tranh của Monet để chỉ phong cách cuộc triển lãm: Ấn tượng. Trong cuộc triển lãm thứ ba của nhóm năm 1876, chính các họa sĩ đã dùng từ này để chỉ phong cách của mình.

Năm 1892, Monet thành hôn với Alice Hoschede, người tình của ông trong thời gian hôn nhân với Camille.

Trong những năm 1880 và năm 1890, Monet vẽ một loạt những bức tranh cảnh nhà thờ ở Rouen, với những góc nhìn và thời điểm khác nhau trong ngày. Hai mươi cái nhìn về nhà thờ Rouen đã được triển lãm lại phòng tranh Durand-Ruel năm 1985. Ông cũng vẽ một sê ri tranh về những bó cỏ khô trên đồng. Trong lần đầu tiên tới Anh năm 1870 để tránh cuộc chiến tranh Pháp-Phổ, ông có dịp gặp gỡ họa sĩ người AnhTurner (1775-1851) và bị ấn tưởng bởi cách xử lý ánh sáng của Turner. Đặc biệt hơn cả là những tác phẩm vẽ cảnh sương mù trên sông Thames. Trong dịp đó, ông cũng làm quen với họa sĩ người Mỹ Whistler (1834-1903).

Monet còn quay lại Luân Đôn nhiều lần. Và trong khoảng thời gian 1899 đến 1901 ông sống ở đó, cộng với những lao động trong xưởng vẽ tới tận 1904, ông đã vẽ khoảng 100 bức tranh với đề tài sương mù London và trên sông Thames. Một bức trong những số đó đã được bán vào tháng 11 năm 2004 tại Christie's, New York với giá 15,8 triệu euro. Monet vẽ rất nhiều bức cảnh khu vườn của ông cùng bãi cỏ, những cây liễu, cái ao với hoa súng và cây cầu. Ông cũng vẽ nhiều những phong cảnh bên bờ sông Seine. Năm 1914, theo gợi ý của một người bạn, chính trị gia Georges Clemenceau, Monet có vẽ một sê ri lớn các bức tranh về hoa súng.

Đến nay, có thể nói, Ấn tượng là trường phái được công chúng yêu nghệ thuật biết đến rộng rãi thông qua những bức tranh tràn ngập ánh sáng tự nhiên, táo bạo, thể hiện cảm xúc thực của con người. Tuy nhiên, ở thời kỳ "sơ khai", trường phái này bị coi là "đe dọa nghệ thuật truyền thống" nên chỉ nhận được sự ủng hộ của nhóm nhỏ bạn bè trung thành, gồm một số văn nghệ sĩ và một ít người trong giới buôn tranh. Phải từ năm 1900 trở đi, tiếng tăm và ảnh hưởng của nhóm Ấn tượng mới lan truyền khắp châu Âu và Mỹ, thu hút nhiều họa sĩ trẻ. Đồng thời với sự phát triển ấy, tranh của các họa sĩ Ấn tượng như Monet, Renoir, Degas được chào bán với giá rất cao.

Sinh thời, Monet từng được suy tôn là "Rafael của nước". Ông rất giỏi trong thể hiện ánh sáng, sông nước, khói sương, với những khu phố vắng ven sông. Monet cũng vẽ rất nhiều tranh về vườn tược với những bãi cỏ xanh mướt mát, những cây liễu rủ, cái ao nở đầy hoa súng và những cây cầu nhỏ xinh. Người ta tính ra rằng, trong suốt cuộc đời sáng tạo của mình, Monet đã sáng tác khoảng 2.000 bức họa, trong đó nhiều tác phẩm được ông thực hiện ngay trong vườn nhà. Khu vườn này được ông xây dựng từ năm 1893. Ở đó, Monet cho trồng hàng nghìn loài hoa và thuê 5 người làm công chăm sóc, tỉa tót kỹ lưỡng. Nếu như trong những năm đầu, Monet thường dùng những màu sắc tối, những bóng đen thì từ năm 1860 trở đi, ông bắt đầu đem vào tranh vẽ của mình những gam màu tươi sáng, những sắc màu mới.

Thường thì các họa sĩ vẫn tin rằng, chính chủ đề làm nên tính độc đáo cho bức tranh. Nhưng theo Monet, điều quan trọng hơn cả vẫn là kinh nghiệm xử lý của họa sĩ trước hiệu quả nhất thời của ánh sáng. Ông thích mô tả sự vật trong những điều kiện thời tiết đặc biệt. Đó chính là lý do để cách đây hai năm, một số nhà khoa học Anh đã phải sử dụng những bức tranh của Monet nhằm tìm hiểu một hiện tượng ô nhiễm bí ẩn làm phủ sương mù thành phố London vào những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Hai nhà khoa học Jacob Baker và John Thomas thuộc Trường đại học Birmingham (Anh) đã công bố một nghiên cứu khẳng định rằng loạt tranh về thành phố London của Monet đã được ông vẽ sau việc quan sát trực tiếp. Họ hy vọng các yếu tố khác nhau trong kết cấu của tác phẩm sẽ cung cấp những chi tiết nhằm tìm ra dấu hiệu gây ô nhiễm bầu trời London những năm ấy.

Để tìm hiểu rõ hơn đặc tính của các hạt tạo nên lớp sương mù này, họ cho rằng cần phải nghiên cứu kỹ màu sắc và sự khúc xạ của ánh sáng được thể hiện trên các tác phẩm của họa sĩ (trước đây, chẳng từng có chuyện: Khi Monet vẽ tranh về sương mù thành London, khi bức tranh đưa ra trưng bày, người dân xứ sở sương mù đã hết sức sửng sốt khi thấy, trong tranh của Monet, sương mù có màu đỏ thắm, trong khi sách giáo khoa viết rằng nó có màu xám. Thoạt đầu, họ phản ứng với họa sĩ, nhưng đến khi quan sát kỹ, họ nhận thấy quả là có lúc, sương mù thành London có màu... đỏ thắm).

Thường ngày, Monet thích vẽ những gì ông tận mắt nhìn thấy. Nhưng tới năm 1911, ông mất hoàn toàn thị lực mắt phải. Và tới năm 1922, mắt bên trái của ông cũng yếu dần... Ông gần như trở thành người mù lòa. Sau đợt mổ mắt, mắt Monet bắt đầu có những biến chứng khác, như nhìn đôi, biến dạng hình ảnh, màu sắc không thực. Tuy bị căn bệnh hoành hành song Monet vẫn không chịu rời giá vẽ... Kết quả là, những bức tranh do Monet thực hiện từ năm 1923 trở đi đều mang màu sắc lạnh, vì ông chỉ nhìn thấy được màu xanh, không nhìn thấy màu đỏ, màu vàng... Những bức tranh cuối đời của ông tràn đầy niềm cô đơn và tuyệt vọng...

Khi nghiên cứu màu sắc trong các tác phẩm hội họa của Munet, nhiều nhà phân tích đã so sánh các bức vẽ trong những thời kỳ khác nhau của ông nhằm tìm ra sự khác biệt giữa các thời kỳ này. Và họ nhận thấy, thời gian và bệnh tật đã tác động không nhỏ tới những bức tranh cuối đời của Monet. Những đóa hoa súng từng khiến họa sĩ nhận được sự mến mộ của bạn yêu nghệ thuật trên khắp thế giới giờ chỉ còn thể hiện với những đốm nhỏ màu đỏ và nâu, đậm hơn màu sắc thực của những đóa hoa trong hồ Giverny. Những chiếc cầu Nhật Bản trong tranh cũng mang một sắc thái khác...Nếu như trong những năm đầu của sự nghiệp, Monet bị chỉ trích vì ông có tư tưởng tiên phong, đi trước một số nghệ sĩ cùng thời, thì từ những năm 80 trở đi, ông được công nhận là cha đẻ của trường phái Ấn tượng. Và đến năm 1900, ông đã tạo cho mình một vị thế vững chắc, đứng đầu trong top họa sĩ vẽ tranh phong cảnh. Tuy nhiên, sinh thời, ông triển lãm không nhiều, chỉ có 4 cuộc trưng bày chính là: Tuyển chọn các tác phẩm năm 1900; London: Sông Thames năm 1904; Hoa Lily: Phong cảnh sông nước năm 1909; và Venice năm 1912.

Giờ đây, tranh của Monet luôn được săn đón ở nhiều nơi trên thế giới. Năm 2008, bức tranh "Chiếc cầu trên đường sắt Argenteuil" (bức tranh miêu tả hai chiếc xe lửa đang chạy trên một chiếc cầu bắc qua sông Seine, bên dưới cầu là những chiếc thuyền buồm) của Monet được bán với giá kỷ lục: 41 triệu đôla - phá vỡ mọi kỷ lục của những bức tranh theo trường phái Ấn tượng Pháp. Trước đó, năm 2007, bức tranh "Hoa súng" của ông đã được bán với giá 36,5 triệu đôla.

Sinh thời, trong cuộc sống gia đình, cha đẻ của trường phái Ấn tượng Monet là một người có lối sống khá đặc biệt. Thời gian làm việc ở một xưởng vẽ, ông gặp gỡ Camille Doncieux. Họ cưới nhau vài năm sau đó. Camille Doncieux từng làm mẫu trong rất nhiều bức tranh của Monet. Khi Camille qua đời ngày 5 tháng 9 năm 1879, Monet đã vẽ cảnh Camille nằm chết trên giường. Sau khi vợ chết, Monet chuyển về một ngôi nhà ở Giverny (vùng), nơi ông có một khu vườn lớn.

Năm 1892, Monet làm lễ thành hôn với Alice Hoschede.

Danh họa Claude Monet mất ngày 5/12/1926. Thi hài ông được chôn cất tại nghĩa địa của nhà thờ Giverny, gần nơi yên nghỉ của người vợ thứ hai. Vài tháng sau khi Monet qua đời, Bảo tàng Mỹ thuật Boston (Mỹ) đã tổ chức một cuộc triển lãm quy mô lớn thu hút sự chú ý của báo giới cũng như đông đảo người yêu nghệ thuật trên khắp toàn cầu nhằm tỏ lòng tưởng nhớ nhà họa sĩ tài ba.